Hướng dẫn về Unix

QuanTriMang
- Đây là những kiến thức cơ bản về unix và linux dành cho những người
mới làm quen với kiểu hệ điều hành này. Loạt bài hướng dẫn cơ bản của
chúng tôi sẽ giới thiệu những kiến thức cơ bản nhất về các lệnh của
UNIX / Linux.

UNIX là gì?

UNIX là một hệ điều hành được phát triển vào thập kỷ 60. Nó là một hệ
thống đa nhiệm, đa người dùng và ổn định đối với các máy chủ, máy trạm
hoặc các laptop.

Các hệ thống UNIX cũng có một giao diện đồ họa giống (GUI) như Windows
của Microsoft, tạo sự dễ dàng trong sử dụng. Tuy vậy bạn vẫn phải cần
đến rất nhiều kiến thức cần thiết cho các hoạt động của UNIX, đây là
các kiến thức không được mô tả bằng chương trình đồ họa, hoặc như khi
không có giao diện cửa sổ, ví dụ trong một phiên telnet.

Các kiểu Unix

Có một số phiên bản khác nhau của Unix, tuy vậy chúng có nhiều điểm
chung được chia sẻ với nhau. Những sự khác nhau phổ biến nhất đối với
Unix là Solaris, GNU/Linux và MacOS X.

Hệ điều hành Unix

Hệ điều hành Unix được xây dựng trên ba phần chính đó là: kernel, shell và các chương trình.

Kernel

Kernel (nhân) của Unix được ví như một hub (điểm trung tâm) của hệ điều
hành: nó định phần thời gian và bộ nhớ cho các chương trình, quản lý
các file và vấn đề truyền thông để phục vụ cho các cuộc gọi của hệ
thống.

Như một minh chứng cho cách shell và kernel làm việc cùng nhau, giả dụ một người dùng nào đó đánh rm myfile (lệnh có tác dụng xóa file có tên myfile). Shell sẽ tìm kiếm ngân hàng các file đối với file gồm chương trình rm, sau đó yêu cầu kernel, thông qua các cuộc gọi, để thực thi chương trình rm đối với file myfile. Khi quá trình xử lý rm myfile kết thúc, shell sẽ trả về dấu nhắc % của Unix cho người dùng, chỉ thị rằng nó đang ở trong trạng thái đợi các lệnh tiếp theo.

Shell

Shell làm việc như một giao diện giữa người dùng và kernel. Khi một
người dùng nào đó đăng nhập, chương trình đăng nhập sẽ kiểm tra tên
người dùng và mật khẩu, sau đó bắt đầu chương trình khác. Shell là một
trình thông dịch dòng lệnh (CLI). Nó thông dịch các lệnh mà người dùng
đánh vào và sắp xếp chúng để thực thi. Các lệnh bản thân chúng cũng là
chương trình: khi chúng kết thúc, shell sẽ trả về cho người dùng một
nhắc lệnh khác.

Những người dùng có kinh nghiệm có thể tùy chỉnh shell của chính bản
thân họ và người dùng có thể sử dụng các shell khác trên cùng một máy
tính. Các nhân viên và sinh viên trong các trường học có thể chọn tcsh shell mặc định.

tcsh shell có các tính năng giúp đỡ người dùng trong việc nhập vào các lệnh.

Filename Completion – Bằng cách đánh một phần tên của lệnh, tên file hoặc thư mục và nhấn phím [Tab],
tcsh shell sẽ hoàn tất phần còn lại của tên một cách tự động. Nếu shell
tìm thấy nhiều tên bắt đầu với các ký tự mà bạn đã đánh thì nó sẽ ra
tín hiệu nhắc bạn đánh thêm một số ký tự nữa trước khi nhấn phím tab
lại một lần nữa.

History – shell giữ một danh sách các lệnh mà bạn đã đánh trong đó. Nếu
bạn cần lặp lại một lệnh nào đó, hãy sử dụng các phím con trỏ để cuộn
lên hoặc xuống danh sách hoặc đánh history để xem danh sách các lệnh
trước đó.

File và các qúa trình

Mọi thứ trong UNIX đều là file hoặc một quá trình.

Một quá trình là một file thực thi được nhận dạng bằng một PID duy nhất (bộ nhận dạng xử lý).

Một file là bộ sưu tập các dữ liệu bên trong. Chúng được tạo bởi người
dùng sử dụng các công cụ văn bản, chạy các trình biên dịch,…

Các ví dụ về file:

• 
  
  Một tài liệu (báo cáo, bài luận,…)
  
• 
  
  Văn bản của chương trình đã được viết bằng một số ngôn ngữ lập trình mức cao
  
• 
  
  Các
  chỉ lệnh dễ hiểu trực tiếp cho máy và không dễ hiểu đối với những người
  dùng ít kinh nghiệm, ví dụ, một bộ sưu tập các số nhị phân (file nhị
  phân hoặc file thực thi);
  
• 
  
  Một
  thư mục, gồm có các thông tin về nội dung của nó, các thông tin này có
  thể là một sự trộn lẫn của các thư mục khác (thư mục con) và các file
  gốc.

Cấu trúc thư mục

Tất cả các file đều được nhóm cùng với nhau theo một cấu trúc thư mục.
Hệ thống file được sắp xếp theo một cấu trúc có thứ bậc, giống như một
cây trồng ngược. Đỉnh của kiến trúc theo truyền thống vẫn được gọi là root (viết như một dấu /)



Trong sơ đồ ở trên, chúng ta có thể thấy thư mục chủ của một sinh viên chưa tốt nghiệp "ee51vn" gồm có hai thư mục cọn (docs và pics) và một file có tên gọi report.doc.

Đường dẫn đầy đủ đến file report.doc là "/home/its/ug1/ee51vn/report.doc"

Bắt đầu với UNIX terminal

Để mở một cửa sổ UNIX terminal, bạn hãy kích vào biểu tượng "Terminal" từ menu chính của hệ điều hành.



Cửa sổ UNIX Terminal sẽ xuất hiện với dấu nhắc %, đợi để bạn nhập vào các lệnh của mình.



(Còn nữa)

Sưu Tầm byadmin